Vroeger was het simpel. Als je gezelligheid zocht, ging je naar het buurthuis of de lokale vereniging. Op zaterdagavond kwam de sjoelbak op tafel of werden de kaarten geschud voor een potje klaverjassen. Die fysieke samenkomst was heilig. Je sprak je buren, hoorde de laatste roddels en dronk een kop koffie die eigenlijk net te lang op het warmhoudplaatje had gestaan. Tegenwoordig ziet die gezelligheid er anders uit. De huiskamer is nog steeds het centrum, maar de interactie verloopt steeds vaker via een scherm. Opa en oma zitten niet meer achter de geraniums, maar swipen zich een weg door allerlei apps op hun iPad.
Deze verschuiving naar digitaal vermaak is zelfs bij de meest traditionele spelletjes zichtbaar. Waar je vroeger de deur uit moest voor een avondje vermaak, haal je dat nu met één druk op de knop in huis. Mensen spelen woordspelletjes tegen onbekenden, leggen digitaal een kaartje of kiezen voor online bingo spelen terwijl ze gewoon op hun eigen bank zitten. Het sociale aspect verdwijnt niet, het verplaatst zich. Via chatfuncties en videobellen blijft men in contact, alleen hoef je er je pantoffels niet meer voor uit te doen.
Gemak dient de mens, maar wat verliezen we?
De voordelen zijn duidelijk. Voor mensen die slecht ter been zijn of in een afgelegen gebied wonen, is het internet een uitkomst. Je raakt niet in een isolement omdat je fysiek niet meer naar de clubavond kunt. De drempel is lager. Je kunt tien minuten spelen als je even tijd hebt, in plaats van dat je een hele avond moet vrijhouden. Toch knaagt er iets. De digitale variant mist de charme van het echte werk. Het rammelen van de bingomolen, het geluid van vallende fiches of de geur van oude speelkaarten; dat kun je niet simuleren met pixels en geluidseffecten uit een speakertje.
Daarnaast is de vluchtigheid van online contact een nadeel. Een chatbericht is snel getypt, maar mist de nuance van een echt gesprek. Je ziet niet of iemand lacht of eigenlijk verdrietig kijkt. De sociale controle, die in dorpen en wijken zo belangrijk is, verwaterd. Als Truus uit de straat drie weken niet op de kaartclub kwam, ging er iemand langs. Als ze drie weken niet inlogt op een app, valt dat waarschijnlijk niemand op.
De nieuwe generatie senioren
Het beeld van de hulpeloze oudere die niets snapt van computers is inmiddels achterhaald. De huidige generatie gepensioneerden is opgegroeid met de opkomst van de technologie. Ze bankieren via de app, bestellen hun boodschappen online en appen met de kleinkinderen. Voor hen is de stap naar digitaal vermaak heel logisch. Het is geen vervanging van het echte leven, maar een aanvulling.
Verenigingen moeten hierop inspelen. Je ziet steeds vaker hybride vormen ontstaan. De kaartavond blijft bestaan, maar de uitslagen worden digitaal bijgehouden en gedeeld. Of er worden competities opgezet waarbij je thuis kunt oefenen voor de echte wedstrijd in het buurthuis. Het gaat erom dat de technologie verbindt in plaats van vervreemdt. Zolang we de tablet maar af en toe aan de kant leggen voor een echt gesprek, kunnen die twee werelden prima naast elkaar bestaan. Want eerlijk, winnen voelt nog steeds het lekkerst als je je tegenstander recht in de ogen kunt kijken.
